mijn onderzoek naar het artistiek maakproces

In het laatste jaar van de opleiding Master Kunsteducatie aan de Fontys Hogeschool in Tilburg heb ik een afstudeeronderzoek gedaan. Ik wilde, als leerkracht, eens niet vanuit het perspectief van de educatie maar vanuit het perspectief van de kunsten naar kunsteducatie kijken.

Via 3 routes heb ik onderzoek gedaan naar het artistiek maakproces:

• door over het artistiek maakproces te lezen (zie: meer over het artistiek maakproces)
• door kunstenaars en kunsteducatoren te interviewen
• door zelf een artistiek proces te ervaren (lees hierover meer op mijn blog)

Het onderzoek bracht me niet naar hét artistiek maakproces.

• Door te lezen, kwam ik meer te weten over aspecten die een onderdeel van het maakproces kunnen zijn of er invloed op kunnen hebben.
• Door de interviews kwam ik erachter dat de artistieke maakprocessen heel verschillend kunnen zijn.
• Het zelf ervaren bracht me naar míjn ervaring met het artistiek maakproces.

Hoewel het onderzoek me niet naar hét artistiek maakproces bracht, gaf het me wel inzicht. Inzicht op hoe artistieke maakprocessen kúnnen verlopen.

Met kunstenaars en kunsteducatoren sprak o.a. over: toeval, twijfel, deugen, startpunten, spelen, samenwerking, ambacht, maken & denken, belemmeringen, inspiratie, reflectie, een fijne werkomgeving, intuïtie, de noodzaak, gelaagdheid, verwonderen, ruimte, tijd en dralen. Een mooie ontdekking deed ik toen verschillende geïnterviewde kunstenaars en kunsteducatoren aangaven dat het interview zelf een fijn moment van reflectie op het eigen proces was.

Omdat ik me afvraag of bepaalde onderdelen en eigenschappen van het artistiek maakproces in te zetten zijn tijdens het voorbereidingsproces van kunsteducatieve activiteiten door de leerkracht, heb ik ook een aantal leerkrachten geïnterviewd over hún voorbereidingsproces. Ook dit waren heel fijne, reflectieve gesprekken. Ze gingen over o.a. experimenteren, onderzoeken, durven, op ideeën komen, waarnemen, spel, evalueren, creativiteit, ordenen, belemmeringen, een rijke leeromgeving, doelgerichtheid, gisten, proces en product, bedoelingen, kennis en vaardigheden, betekenissen, kunstgeschiedenis, startactiviteiten, veiligheid, zelfvertrouwen, verzamelen.

Door het perspectief van het artistiek proces te gebruiken om te reflecteren op mijn eigen voorbereidingsproces als leerkracht, ben ik anders naar dat maakproces gaan kijken. Dat moment van reflectie vanuit een ander perspectief, dat wens ik ook andere leerkrachten toe. Op deze site vind je onder het tabblad ‘reflectie op het maakproces’ een digitaal reflectieboek. Dat kun je hiervoor gebruiken.

Om nog een stap verder te gaan, ben ik aan het uitproberen of ik elementen uit artistieke processen kan inzetten tijdens mijn voorbereidingsproces. Daar wil ik graag mee verder, ook nu de opleiding is afgerond. Zelf én samen met collega’s.

Enkele onderwerpen om me verder in te verdiepen:

Ik zal over de deelonderwerpen waar ik mee bezig ben (geweest) schrijven op deze site. Je kunt ze vinden onder het tabblad ‘meer over het maakproces’. Gaandeweg zullen er hier dus steeds meer onderwerpen verschijnen.